توجه کنید که در این دو آیه وجود و یا عدم وجود یک حرف «واو» چقدر معنای آیه را عوض می کند و چه نکات جالبی از آن می توان بیرون کشید:

قِیلَ ادْخُلُوا أَبْوَابَ جَهَنَّمَ خَالِدِینَ فِیهَا فَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَکَبِّرِینَ(زمر : ۷۲)

و گفته شد: «از درهای دوزخ درآیید، حال آنکه جاودانه در آن بمانید. پس چه بد (جایی) است پایگاه دائمی سرکشان!»

وَسِیقَ الَّذِینَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّةِ زُمَرًا حَتَّی إِذَا جَاءُوهَا وَفُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَقَالَ لَهُمْ خَزَنَتُهَا سَلَامٌ عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوهَا خَالِدِینَ(زمر ۷۳)

و کسانی که از پرودگارشان پروا داشته‌اند، گروه گروه سوی بهشت سوق داده شدند، تا هنگامی که بدان رسند و درهای آن (به رویشان) گشوده گردد، و نگهبانان آن به ایشان گویند: «سلام بر شما، خوش آمدید، پس در آن جاودانه درآیید.

این جا باز گوى روان شدن جهنمیان گروه گروه در جهنم است و نیز روان گشتن پرهیزکاران به بهشت است با فرقهائى از قبیل اینکه ورود در جهنم براى جهنمیان بدون هیچ فاصلهاى است که بین (جاءها- فتحت ابوابها) واو عطفى وجود ندارد، و لکن براى بهشتیان همین واو موجود است که" و فتحت ابوابها" و این عطف خود موجب انعطاف به همین حقیقت است که ورود بهشتیان برخلاف ورود جهنمیان پس از مدتى کم یا زیاد است که در این فاصله احیاناً پرسشهاى توبیخى دارند گرچه کلًا یا بعضاً مورد بخشش قرار مى گیرند و گهگاهى هم پس از عذابى کم یا زیاد روانه بهشت مى شوند، و اینجا (زمرَ) به معنى گروه گروه شاید اشاره به همین معناست که این گروههاى بهشتى از پى یکدیگر روانه بهشت مى شوند، بعضى بدون هیچ فاصلهاى مانند معصومان، یا با فاصلهاى اندک یا زیاد مانند دیگران، ولى جهنمیان که در حال رانده شدن به جهنم هستند کلًا به حسابشان رسیدگى شده و دیگر چرا براى آنها فاصله اى در کار باشد. فاصله تنها براى تطهیر است و اینها هم با توبه یا عذاب پیش از جهنم تطهیرپذیر نیستند ولى بهشتیان که در هر صورت تطهیر پذیرند احیاناً این فاصله نیز براى آنان هست.


منبع : ترجمان فرقان آیت الله محمد صادقی تهرانی