متن ذیل، گزیده‌ای از گفت‌وگو با تعدادی از اساتید معظم حوزه و دانشگاه درباره موانع نقد و نوآوری در حوزه دین‌پژوهی استاساتیدی که در این گفت‌وگو شرکت داشتند عبارتند از:
آیت‌الله دکتر محمد صادقی تهرانی ، آیت‌الله هادی معرفت، دکتر بهاءالدین خرمشاهی، دکتر سید یحیی یثربی ، دکتر احدفرامرز قراملکی، دکتر فنایی اشکوری، دکتر حسین کچویان، حجت الاسلام و المسلمین سعید رجحان، حجت الاسلام و المسلمین مهریزی، حجت الاسلام و المسلمین زیبایی نژاد، آیت‌الله تسخیری ، دکتر ابوالقاسم گرجی.
عنوان مصاحبه : پرسشی از دین پژوهان
مصاحبه کننده : -
مصاحبه شونده : آیت‌الله دکتر محمد صادقی تهرانی ، آیت‌الله هادی معرفت و ...
دانلود با لینک مستقیم- فایل PDF (نسخه کامل)
دانلود با لینک مستقیم- فایل WORD (نسخه ناقص)
گزیده ای از متن مصاحبه
از محضر آیت‌الله صادقی تهرانی در خصوص نگاه قرآن به موضوع نوآوری نخستین پرسش را طرح می‌کنیم نوآوری در قرآن به چه معنا یا معانی مورد تأیید است؟
به نام خدا. نظریه‌پردازی گاه مطلق است که شامل علم، دین، روش، اخلاق و کردار است و گاه نوآوری در علم است؛ البته نوآوری در علم در زمره دستورات الاهی در قرآن است و ازجمله آیات آن: «قل انظروا ماذا فی السماوات و الارض و ما تغنی الایات و النظور عن قوم لا یمونون» می‌باشد. بنده کتابی به نام «العلوم‌التجویدیه فی‌القرآن و السنه» در ضمن سی کتاب تفسیر موضوعی نوشته‌ام و به علومی می‌پردازد که بر اثر تکامل علم نوآوری شده است. برمبنای این نوآوری‌ها، آیاتی از قرآن که 1400 سال پیش تبیین شده، مورد تصدیق علم قرار گرفته است؛ گرچه قبل از این نظریه‌های علمی، کسانی که درباره قرآن دقت داشته‌اند ولی
دقت عمیق نداشته‌اند، درباره این مصادیق آیات متحیر بودند، ولکن برمبنای نوآوریهای قرآنی در کل علوم، برحسب فرمود ابن‌عباس که «ان للقرآن آیات متشابهات یفسرها الزمن» که بر (زمان‌های تکاملی علمی تفسیر می‌کند) آیاتی را که در زمان نزول مصداق آن درست بین نبوده است. نه مورد انکار بوده است و نه مورد تصدیق مگر از نظر کسانی که ایمان به قرآن دارند، تصدیق می‌کردند و نمی‌دانستند که این ندانسته‌ها براثر نوآوریهای علمی تبدیل به دانسته‌ها می‌شود. بنابراین در نگاه نخست، نوآوریهای علمی جزء دستورات مکرر در کتاب و سنت است؛ اما نوآوریهای تکلیفی، چون شریعت قرآن آخرین شریعت است و قرآن همه تکالیف پنج‌گانه را تبیین کرده است، یا به‌طور کلی یا به‌طور خصوصی، بنابراین هیچ‌گونه نوآوری در زمینه احکام اسلام هرگز درست نیست. البته یک نوآوری درست است و آن این است که در گذشته، قرآن‌پژوهان پیش از نیازهای احکام و موضوعات جدید، به این احکام توجه نداشتند؛ این موضوعات و احتیاجات جدید سبب شده است که همان نوآوری با نگرشی عمیق‌تر، وسیع‌تر و دقیق‌تر در قرآن به‌دست آید؛ بنابراین نوآوری‌ها بر چند نوع است:
ـــ نخست، نوآوری علمی که درست بوده و مورد تصدیق عقل، کتاب و سنت است.
ـــ دوم: نوآوری اصلی احکام که اصلاً نیست؛ بدان سبب که اسلام آخرین شریعت و همه احکام و بایدها و نبایدها را قرآن و سنت تبیین کرده است.
ـــ نوآوری سوم، که مانند نوآوری اول درست است، این است که انسان در قرآن درست دقت کند و براساس دقت مطلق و معصومانه که «واعتصموا بحبل الله جمیعاً» حداقل عصمت علمی گرفتن از قرآن است.
ما می‌توانیم بر مبنای قرآن، به دو شرط: عصمت علمی عقیدتی و احکامی بگیریم:
شرط نخست این است که به قرآن بدون انتظارات نادرست، پیش‌فرض‌های غیرمطلق و تحمیل‌ها و با نگرشی صحیح نظر کنیم و احکام را به‌دست آوریم؛ بعد از این، چون ما معصوم نیستیم، هرقدر نیز معصومانه بیندیشیم، باز ممکن است ابهامی وجود داشته باشد؛ بنابراین ازباب «وامرهم شوری بینهم»، این نظرات را در شورای قرآن‌پژوهان صحیح قرار دهیم تا مطالب قرآنی به‌طور مطلق تبیین شود.
بنابراین از این سه نوع نوآوری، دو نوع آن درست و یک نوع آن نادرست است. تکرار می‌کنم که نوع درست اول، نوآوری علمی و نوع درست دوم، تفکر صحیح در قرآن است؛ چراکه احکام و موضوعات مورد احتیاج در قرآن از قبل تبیین شده، ولی تبین نشده است؛ همچنین نوآوری بدین معنا نیست که احکامی جدید درست کنیم؛ زیرا ما نه نبی هستیم و نه نبوتی جدید از قرآن در این‌باره وجود دارد.
به نظر حضرت‌عالی چه ضوابطی باید در این‌باره مورد دقت قرار گیرد؟
ـــ ضوابط فرق می‌کند. ضوابط نوآوری صحیح، درست است؛ ازجمله ضوابط نوآوری صحیح در علم، پرداخت دقیق و پیشرو به نظرات علمی است؛ آن هم نه نظر شخصی، بلکه نظر شخصی پیوند خورده با نظرات شورایی.
خسته نباشید به منم سری بزنید دنبال شدید