این ترجمان، بازگردانی است دقیق از قرآن به گونهای که برای مقلدان حجتی است ربانی و برای صاحبنظران و مجتهدان برهانی است روشنگر. ترجمه قرآن به هر زبان، ضرورتی است انکارناپذیر تا تمام مکلفان از این اقیانوس بیکران رحمت ربانی سیراب گردند. البته هرکه با زبان و بیان قرآن بر مبنای خود قرآن آشنایی فراوان داشته باشد، بدون هیچ واسطهای میتواند از این منبع فیض ربانی بهرههای فراوان برگیرد و او را نیازی به هیچگونه ترجمهای نیست. اما غیر اینان باید به ترجمهای که حتماً ترجمان و بازگردان قرآن است و بدون کم و کاست، مفاهیم وحیانی قرآن را به زبان دیگر بازگو کرده، رجوع کنند. ترجمان و بازگردان درست قرآن، از ترجمه کتابهای دیگر، چه وحیانی و چه غیر وحیانی ـ حتی از تفاسیر قرآن ـ بس دشوارتر و ظریفتر است، و برای انجام آن باید مبانی زیر محقق باشند: 1. آشنایی کامل و سیر عمیق در تفسیر تسلسلی و موضوعی قرآن. 2. قرآن باید بهگونهای شایسته با کمال باریک بینی و حقیقتنگری و بدون پیشفرضها و انتظارات تحمیلی تنها بر مبنای قرآن با استفاده از ابزارها، لغتها و یافتههای درونی آیات بدون در نظر گرفتن عوامل بیرونی و آرا و اقوال و نظرات تحمیلی این و آن تفسیر شود. 3. آگاهی دقیق به زبان قرآن بر اساس تفسیر درونی و زبانی که به آن برگردان میشود. در تحقق این مبانی، تنها دانستن لغت قرآن و بازگردانش برای ارائه معانی آن کافی نیست. بر این پایه عالمان و شرعمداران اسلامی هم ـ بدون این مبانی ـ چندان شایستگی ترجمه قرآن را ندارند و حتی مفسران هم بهسختی میتوانند از پس بازگردان آن برآیند، تا چه رسد به دیگران که به صرف دانستن زبان عربی و زبانی دیگر، به ترجمه قرآن همت میگمارند. همه تناقضاتی که ـ که در تفسیر تسلسلی یا موضوعی و چه در برگردان قرآن ـ پدید آمده، پیامد عدم شایستگی در مراحل تفسیر و ترجمه درست قرآن است، که با ابزارهای بیرونی انجام شده. این ابزارها و علوم و عقول بیرونی که همواره در حال تغییر و تحول و نقضهایی میباشند، نتیجهای جز تضاد و اختلاف ندارند و بدین جهت استفاده از این عوامل، این کتاب روشن و متین الهی را مجمع تناقضات و تضادهایی وانمود کرده است. اکنون، نگارنده پس از شصت و پنج سال کاوش و کوشش بیشائبة درونقرآنی برای دریافت معارف وحی آخرینِ الهی، با تألیف و تفسیر سی جلدی الفرقان، تنظیم تفسیر موضوعی سی جلدی آن و نیز تفسیر یک جلدی البلاغ که مختصر و فشردة تفسیر قرآن به قرآن است (و هر سه به زبان عربی است) و نیز تفسیر ترجمان فرقان فارسی و همچنین حدود چهل سال تدریس تفسیر قرآن در حوزههای علمیه تهران، قم، نجف، مکه، بیروت، سوریه و پس از تألیف کتب فقهی، اصولی، مقارنات ادیان و کتب فلسفی، عرفانی، عقیدتی، سیاسی و... در مرحله آخر تحقیقات قرآنی خویش، با احساس مسئولیتی عظیم، این ترجمان صحیح قرآنی را به فارسی فراهم آورده تا برای فارسیزبانان حجّت و بیانی روشنگر و برای سایر ترجمهها ـ پس از متن عربی قرآن ـ بنیادی شایسته و بایسته باشد و بررسیها و دقتهای عمیق که در آن به کار برده شده، در بازگردان قرآن به زبانهای دیگر به کار میآید. در این ترجمه علاوه بر بررسیهای بسیار عمیق و دقیق در برگردان قرآن، حتی سیمای وزن و صدای قرآن هم تا اندازة ممکن رعایت شده است. اعجاز ربانی در آخرین کلمات وحیانی نهتنها از نظر معنا نمودار است، بلکه از نظر لفظ و وزن نیز نشانگر ربانی بودن آن میباشد. امید است که این ترجمه نمونهای ساده، عمیق و رسا از کل اسلام قرآنی را بازگو کرده باشد. قرآن در سخنی کوتاه و گویا، رساترین بیان است. حتی از نظر موسیقی و وزن لفظی، در لغات و جملاتش نشانههای ربانی مشهود است. وزنش نه شعر است و نه نثر، بلکه هردو برتر از هردو است، چنانکه در توان غیر خدا نیست. وزن و لفظ آن به گونهای با هم تناسب و انسجام دارد که گویی معنا در آن تجسم یافته است. بهترین انعکاس واقعیتها با مناسبترین لغات و عبارات تنها در قرآن است و بس. چنان تناسب و انسجامی در قرآن، به مناسبت جاودانگی آن است. برای کل مکلفان در ازای تاریخی و پهنة جغرافیایی تمام جهان. این لغات و جملات و عبارات در بالاترین حد اعجاز رسانندة قطعی مرادات معنا یافت نمیشود. در این ترجمان، که از نظر متن، ترجمة خالص قرآن است، هیچ قرائتی از قرائتهای گوناگون مورد نظر نیست و تنها قرائت متواتر قرآن است و بس، که قطعیت دارد و مبنای یگانة تفسیرها و ترجمههای قرآن میباشد. همچنین این ترجمه، برای تدقیق هرچه بیشتر و استیفای هرچه کاملتر معانی و مفاهیم قرآنی و پرهیز از انقباض یا انبساط نامنطبق بر متن عربی در ترجمة فارسی، تمهیداتی در نظر گرفته شده است. در وهلة اول کلمات و عباراتی که در متن قرآن نیستند ولی در ترجمه فارسی باید باشد، با استفاده از قلابها و کمانکها مشخص شدهاند. به این ترتیب، تمام کلمات و عباراتی که بین قلابها و کمانک ها وجود ندارند، اصل ترجمهاند. اما آنهایی که در میان قلابها هستند توضیح یا معنی دقیق کلمه یا عبارت پیش از خود را میرسانند تا خواننده در دریافت صحیح و درک کامل مفاهیم یاری شود. کلمات و عباراتی که در بین کمانک ها جای دارند برای روانتر شدن و انسجام لفظی و معنوی بیشتر متن ترجمه آورده شدهاند. همچنین در سراسر متن ترجمه در جاهای لازم، پانوشتهایی برای توضیح مفاهیم پیچیده و دشوار فهم آیات کریمة قرآن افزوده شدهاند و خوانندة پژوهنده اگر بخواهد فهم و درک عمیقتر و وسیعتری درباره معانی و مفاهیم قرآنی بهدست آورد، میتواند به تفاسیری از جمله تفسیر الفرقان و المیزان که هماهنگ با این ترجمه است رجوع کند. نیز در رسمالخط فارسی، از آنجا که اختلاف نظرات بسیار است، تصمیم گرفته شد از شکل مأنوستر کلمات استفاده شود تا ذهن خواننده بدون درگیر شدن با اینگونه مباحث، بر مفاهیم و معانی متبرکة قرآنی که در قالب زبان فارسی ـ در حد بضاعت ـ ارائه شدهاند متمرکز و مستفید شود. انشاءالله تعالی. در این ترجمان ـ افزون بر ترجمان پیشین ـ خط ذیل ترجمه، بیانگر پاسخ استخارهها و تفألها، و در متن پاورقی توضیحات بیشتر و روشنتر آمده است و ترجمه، حالت و عبارت روشنتری یافته و نگارنده از انتقادها و پرسشهای درست استقبال میکند.
نام کتاب : ترجمان وحی
نویسنده : آیت الله العظمی دکتر محمد صادقی تهرانی